Omicron’un Çıkış Noktası, Bu Şaşırtıcı Hayvanlar Olabilir mi?
Çinli araştırmacılar, harika bulaşıcı Omicron varyantının farelerle tesadüfen müsabaka yoluyla ortaya çıkmış olabileceğine dair deliller buldu. Araştırmalarında kimi ihtarlar ve sınırlamalar bulunsa da, varyantın zayıf bir bağışıklık sistemi olan, kronik olarak hasta bir beşerde evrimleştiğine dair hakim teoriye değişik bir alternatif sunuyorlar.
Araştırma, Journal of Genetics and Genomics’te Noel öncesinde yayınlandı, lakin makalenin fiyatsız bir taslağı baskı-öncesi sunucusu bioRxiv’de bulunabilir.
SARS-CoV-2 Omicron varyantı birinci olarak 24 Kasım 2021’de Güney Afrika’da bildirildi. Varyant, kimileri onu aşılara karşı daha dirençli ve başka varyantlara kıyasla daha bulaşıcı hale getiren 45 mutasyon içerdiğinden ötürü bariz bir formda tuhaftı. En farklı özelliklerinden biri ise bu mutasyonların birçoklarının daha evvel öbür varyantlarda görülmemiş olmasaydı. SARS-CoV-2 varyantlarının evrim ağacında, Omicron bilhassa dikkat çeken bir gariplik olarak öne çıkıyor.
Bu tuhaflığı açıklamak için, Pekin’deki Çin Bilimler Akademisi’nden bir takım, bu mutasyon dizisinin, insan hastalarda gelişen virüslerden farklı olduğunu, lakin fare hücrelerinde virüs evrimi ile bağlı mutasyonlara çok benzediğini savunuyor. Ayrıyeten mutasyonların, virüsün fare hücrelerini enfekte etmeye adapte olduğunu gösterdiğini söylüyorlar.
Bunun, virüsün insanlardan farelere sıçramış olabileceğini ve insanlara geri atlamadan evvel bu olağandışı mutasyonları biriktirdiğini önerdiğini söylüyorlar.
Araştırma müellifleri makalelerinde, “Sonuçlarımız, Omicron’un ceddinin insanlardan farelere atladığını, bu konakçıyı enfekte etmeye elverişli süratle birikmiş mutasyonların daha sonra insanlara geri sıçradığını ve bu da Omicron salgını için çeşitler ortası bir evrimsel yörüngeye işaret ettiğini gösteriyor” dedi.
Lakin, bu teorinin birtakım soru işaretleri de bulunuyor. Öncelikle, SARS-CoV-2 farelere bulaşma konusunda pek başarılı değil. Virüsün tipik olarak giriş elde etmek için kullanacağı fare hücrelerinin kesimi, standart SARS-CoV-2 spike proteini için çok düşük benzerliğe sahip. Öbür araştırmacılar, SARS-CoV-2’yi laboratuvardaki fareleri enfekte edecek formda uyarlamayı başardılar. Bu da laboratuvar hayvanlarının varyantın kökeninde yer alıp almadığı sorusunu gündeme getirdi fakat bu soru gerçek dünyada belgelenmiş değil.
Bu durum, virüsün insanlardan farelere nasıl sıçradığını anlamayı imkansız hale getirmese de zorlaştırıyor. Pek çok bilim insanı, Omicron’un hayvan kökenli kıssasına kuşkuyla yaklaşıyor, lakin genel olarak, varyantın kökenlerini tam olarak anlamak için çok erken olduğuna da inanıyorlar. Tekrar de, gelecekte tehlikeli varyantların yükselişini varsayım etmemize ve önlememize yardımcı olabileceği için bunun kıymetli bir soru olduğu kesin.